گیاهشناسی: بذر البنج گیاهی علفی و بوته ای که ارتفاع آن 30 تا 80 سانتی متر می رسد. این گیاه دارای ساقه ای استوانه ای مانند و خمیده است و برگ های مثلثی شکل به رنگ سبز روشن مایل به سفید. متناوب و نوک تیزی دارد. طول برگ های 20 و عرض انها به 7 سانتی متر میرسدو در قسمت انتهایی ساقه بدون دمبرگ می باشد. گلهای بذر البنج اکثراً زرد کمرنگ هستند و سمی می باشند ولی حشراتی همچون زنبور عسل از آن استفاده می کنند. این گیاه دارای میوه های پوشینه دار می باشد که درون آن بیش از 400 دانه وجود دارد.ساقه،دانه و برگ آن خصوصیاتی مانند کرک با بوی ناخوشایند دارد. تمامی قسمت های این گیاه اعم از برگ، ریشه، گل سمی میباشد. در داخل میو ه ها دانه های ریز قرار دارند که شکل هندسی آنها گرده و رنگشان قهوه ای می باشد.
نیازهای اکولوژیکی:
این گیاه تقریباً درهر اقلیمی قادر به رویش است. بذرالبنج گیاهی است روز بلندکه در طول دوره های رویشی خود به مقدار زیادی نور نیاز دارد. برای تسریع در رشد و نمو افزایش مواد موثره به مواد هوموسی و خاک های غنی از نیتروژن نیاز دارد، بطوریکه کمبود مواد و عناصر غذائی در خاک، اثرهای نامطلوبی در رویش این گیاه داره. PH خاک برای بذر البنج بین 4/5 تا 8/2 مناسب است.
کاشت ، داشت، برداشت:
زمان مناسب برای کاشت پائیزه، اواسط پائیز(آبان) زمان مناسب در کاشت بهاره اوایل فروردین ماه است. امّا کشت بهاره آن مناسب تر است. فاصله ردیف ها باید 50تا 60 سانتی متر و عمق بذور در موقع کشت 1 تا 5/1 سانتی متر می باشد. برای هر هکتار زمین 4 تا 6 کیلوگرم بذر با کیفیت مطلوب نیاز است.
استفاده از کودهای حیوانی پوسیده در خاک هایی که این گیاه کشت می شود مناسب است و سبب افزایش عملکرد می گردد. رشد اولیه این گیاه بسیار کند بطوری که بذرها 20تا 30 روز بعد از کاشت سبز می شوند. برای افزایش عملگردضروری است که با علف های هرز مبارزه کرد چون بذر البنج به علفکش ها حساس است گراماکسون به مقدار 2/5 الی 3 کیلوگرم در هکتار مناس است وقتی گیاهان 2 تا 3 برگی شدند اگر تراکم آنها در طول ردیف زیاد باشد باید نسبت به تنک کردن آن اقدام کرد. برداشت برگ ها اواخرمهرتا اوایل آبان صورت می گیرد. برگ ها و ساقه های پس از برداشت باید خشک شوند درجه حرارت مناسب برای خشک کردن برگ های بذر البنج 50تا 60 درجه سانتیگراد می باشد.
بذرها در ماه های خرداد تا تیر ماه پس از رسیدن میوه ها و باز شدن آنها به اطراف پراکنده میشودو سپس باید میوه ها را خشک و بذرها را از سایر قسمت ها جدا کرد. عملکرد بذر البنج 8 تا 1 تن در هکتار برگ خشک 1/7 تا 2 تن در هکتار ساقه و عملکرد بذر 2 تا 5 تن در هکتار می باشد .
خواص درمانی و داروئی:
بنگدانه دارای طبع گرم است و ترکیبان آندوپین و اسکوپولافین بدست آمده. از این گیاه به عنوان داروهای موثر در طب مدرن استفاده می شود. بذر البنج برای درمان سیاه سرفه برونشیت و سل گزینه مناسبی است. همچنین درمان زخمهای سرطان، سرطان پروتید، درمان امراض چشم و گوش موثر است. از چای بنگدانه به عنوان پایین آورنده قندخون ضد اسپاسم. ضد نفخ، خواب آور ملین استفاده میگردد. از روغن بذر البنج در بهبود آسم ، بهبود معده درد عصبی و درمان التهاب مفاصل و دردهای آرتروز و استخوان میتوان استفاده کرد.
کاربردها:
از بذر این گیاه بهار ساخت تسبیح استفاده شود و اثرات رفع چشم زخم و ازبین برای سموم را در بردارد.که به این نوع تسبیح سند لوس نور هم گفته میشود.
ممنوعیت ها:
مصرف نا بجا و بیش از اندازه در فرد ایجاد مسمومیت می کند و در برخی افراد موجب تشنج، اختلالات دو قطبی و علائم مسمومیت، سردرد و تندی نفس، کما و مرگ می شود.
منابع:
مقصود لو، اسماعیل، بهشتان، ملیحه. کتونی نژاد ،ا سرا .... .اردیبهشت ۱۳۹۵ . بذر گیاهان دارویی. انتشارات جهاد دانشگاهی.
مظفریان ولی ... سال ۱۲۷۵ ، فرهنگ نام های گیاهان ایران. به انتشارات فرهنگ معاصر